Yüzler

Türk öykücülüğüne ve düşünce dünyasına yeni fikirler ve boyutlar kazandırarak unutulmaz eserler veren Rasim Özdenören, öykü ve düşüncedeki istikrarlı ve güçlü konumuyla kendinden sonra gelen pek çok yazarı etkiledi. Türkçeyi doğru ve güzel kullanmadaki mahareti, insan ruhunun sırlarına vâkıf olması, gözlemciliği, ayrıntıları yakalamadaki ustalığı, dilde ve muhtevada yerli duruşu her kesimde kabul gördü. Öyküleri; özetlenemez oluşuyla, her defasında yeniyi ve yenilenmeyi yakalamasıyla dikkat çekti. Benliğimizi, bilincimizi tazeleyen, okuyucusunu tekraren kendine çağıran metinler ortaya koydu. Toplumdaki değişmeyi, yabancılaşmayı, uyumsuzluğu, modern çağın insanının dramını ve trajiğini sergilemedeki başarısıyla özgün bir yere sahip oldu. Bu özellikleriyle edebiyat ve düşün dünyamızın bilgesi olarak anıldı. Türk öykücülüğünün ve deneme yazarlığının gelmiş geçmiş en usta kalemlerinden biri olarak temayüz etti.

Özdenören, keskin gözlemciliğinin ürünü olan bu kitabında ‘yüzler’ çiziyor okuruna. Bozguncunun, büyüklenenin, alaycının, kaltağın, korkağın... yüzlerini. Böylece şeytan ve kötülük kavramı edebiyatın “teşhis” edici gücüyle somutlaşıyor. Bu yazılarda “o gün kararacak olan yüzler”, “ağaran yüzler”in bir kontrpuanı gibi resmediliyor. Edebî metinlerde hayale büründürülen birçok portre onun kalemiyle yeniden üretilip ahlakî alanın belli prototiplerine dönüştürülüyor. Othello’nun şeytanı, Sait Faik’in hiçbir zaman doğmamış garip çocuğu, idam mahkûmunun infazdan önceki yüz ifadesi, Ebu Cehil’in hasetçiliği, Ebu Talib’in bahanesi, Hamlet’in kulağına gelen fısıltılar, İvan Karamazof’un içinde yekinen hayalet, Raskolnikof’un ürettiği cinayet gerekçeleri... Bu yazıların dramatik ögeleri olarak belirli ahlakî temalara göndermede bulunuyor. Yazarın kalkış noktası Âl-i İmrân Suresi’nin 106. ayeti:

“O gün birtakım yüzler ağarıp, birtakım yüzler de kararır.”