Felsefî Düşünceler

Bütün uç bölünümlerine karşın rönesanstan beri tüm felsefe temelde aynıdır. Ailevî benzeşme genelde zannedilenden çok daha fazladır. Ve felsefedeki bu göze görünür bölünümler aynı türün yalnızca değişik çeşitlemelerinden ibarettir. İçinde olan birinin rönesans sonrası felsefenin bu karakterini görmesi fevkalâde zordur, fakat başka bir felsefenin nazargâhından bakıldığında işaretlenen husus oldukça açık bir hâl alır.... Romantizm, Rousseau’dan kaynaklanır ve anahtarı “İnsan özgür doğar ve kendisini her yerde zincirler içinde bulur” şeklindeki Le Contrat Soceal’in ilk cümlesinde bulunabilir. Bir başka deyişle, insan tabiatı itibarıyla iyidir, sınırsız güçlere sahiptir ve eğer bu zamana kadar bu güçleri ortaya koyamamışsa, bunun sebebi, ortadan kaldırılması toplumsal politikanın temel ve aslî işi olması gereken haricî mâniâ ve prangalardır. Klasik düşüncenin insan kavramı ise bunun tam tersidir. O. insanın tabiatı itibarıyla kötü olduğuna, dolayısıyla ilk günah dogmasına inanır.